- асығыстық
- син.: қарбаластықУақыттың тығыз болушылығы, қауырттық, тығылтаяңдық.Балақай әкеңе менен сәлем айт, асығыстықтан үйіне соға алмай барам (Ғ.Мұстафин).
Синонимдер қазақша сөздік. 2015.
Синонимдер қазақша сөздік. 2015.
тығыл-таяңдық — зат. Асығыстық, шұғылдық. Осы онкүндік тұсында біз уақыттың тым т ы ғ ы л т а я ң д ы ғ ы н, қысылшаңдықты сезіндік (Лен. жас, 10.05.1977, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сабат — 1. (Қ орда: Сыр., Жал., Арал) салқын. Жазда құмның үсті ыстық, асты с аб а т болады Қ орда., Арал). Жаңалықпен жасанса егер ұлы елім, Сенің әділ сабағың ол – Ленин... Көкірегімді тосып с а б а т самалға, Ардақтаймын шапағаттың лебін! («Жұлдыз»,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
арқа кету — ет. Мініс атының ыстық суық болуынан арқасы ісіп, іріңдеп, жарылып жара болуы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
жекпе-жек — Көне замандағы жеке батырлардың шайқасы, соғыстың беташары. Шеп құрып тұрған екі жақтың аралық майданына бір бірден батыр шығып, жекпе жек сайысқа түскен. Шарт бойынша олар аты жөндерін сұрасып, қалай соғысу тәсіліне (атыспақ, алыспақ, жұлыспақ,… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ашық — 1 (Көкш.: Еңб., Щуч.; Қост.: Семиоз., Фед.) төбесі ашық қора. Малға қысты күні а ш ы қ қ а шөп салып, күндіз сонда қоямыз (Көкш., Еңб.) 2 (Түрікм.: Ашх., Тедж.) кілем мәнері, өрнегі 3 (Жамб., Жам.) артық. Планды а ш ы ғ ы м е н орындадық (Жамб.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
керік — 1 Қ орда., Арал; Орал, Казт.) кекірейген маңғаз, кербез. Өзінің әйелі бір к е р і к адам еді (Орал, Казт.) 2 Қ орда., Арал; Алм., Кег.; Қарақ.) бір нәрсені керіп жазып тұратын ағаш. Маған ана к е р і к т і алып берші, етіктің қонышына салып… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қалам — 1 Қ орда., Арал; Шымк., Лен.) қарындаш. Магазиннен екі қ а л а м сатып әкелдім Қ орда., Арал). Маған қ а л а м ы ң д ы берші (Шымк., Лен.) 2 (Жамб.: Шу, Мойын., Мер.) қызылшаның ұш жағы. Қылчаның қ а л а м ы н қырқып таста (Жамб., Шу) 3 (Түрікм … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шанақ — 1 (Көкш., Қ ту) шыбықтан тоқылған себет, қолға ұстап жүру үшін жасалған тұтқасы болады. Бұл сөздің өзге өңірлерде ел аузында орныққан мағынасы – домбыраның, қобыздың ағаштан ойып жасалған іші қуыс бөлімі 2 (Шымк.: Түркіс., Сарыағ.) мақта талшығы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
игуана — … И г у а н а л а р – теңіздегі тіршілік ортасын игерген бірден бір кесірткелер (Су асты. тіршілік, 69). И г у а н а л а р ең ыстық түскі мезгілде қоректенгенді ұнатады. Тойып алған соң жылыну үшін жағаға асығады (Бұл да) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қамысторғай — зат. зоол. Қамыс арасында жүретін, арқасы ақшыл қоңыр, бауыры сарғылт, салмағы 10 12 г дай кішкене құс. Ұсақ әнші құстар: мақтанторғайлар, қ а м ы с т о р ғ а й л а р және тағанақтар ұрпақтарын қорғауға жандарын салады (Қорғалжын, 101). Қамыстың… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі